اقتصاد ایران و چالش هایی که تمامی ندارد - وبلاگ من

به گزارش وبلاگ من، این روزها پیش بینی حتی تقریبی از چشم انداز اقتصاد ایران خیلی سخت است چرا که این اقتصاد تحت تأثیر مناسبات سیاسی در داخل و روابط ایران با سایر کشورها است، به خصوص اینکه نمی توان مناقشات هسته ای و تحریم هم که بر آینده اقتصادی ایران اثرگذار است، نادیده گرفت. با توجه به این توضیحات و اثرگذاری بخش های مختلف بر اقتصاد پیش بینی آینده بسیار سخت است. زمانی می توان حداقل پیش بینی از اقتصاد ایران داشت که بدانیم سیاست و سمت وسوی سیاستگذاران داخلی چیست؟ و روابط با دنیا و کشورهای غربی به چه شکل خواهد بود؟ با این اوصاف اگر تحریم ها ادامه پیدا کند، تبعاً چشم انداز اقتصاد کشور خیلی خوب نخواهد بود.

البته نکته دیگری هم وجود دارد که مثبت اندیشی نسبت به آینده اقتصاد را هم کمی سخت می کند و آن چالش های گسترده در زیرساخت های کشور است. در حوزه نظام اقتصادیاتی، حمایت از اقشار آسیب پذیر جامعه، نظام بانکی، محیط زیست و سایر موارد شرایط آن چنان مناسبی نداریم.

بدین جهت چالش های عنوان شده و تحریم های موجود، فضایی را ایجاد کرده که نمی توان چشم انداز قابل قبولی از آینده داشت. در همین حال نکته دیگری که بهتر است مدنظر قرار دهیم آن است باید بپذیریم که در بودجه ریزی مسائل متعددی وجود دارد و نمی توانیم وابستگی دولت به درآمدهای نفتی را حداقل در مقطع فعلی کم کنیم. تداوم سختی ها باعث خواهد شد دولت با تنگنای اقتصادی بیشتری روبرو شود از این رو باید برای حل مسائل داخلی و رفع تحریم ها تصمیم های مناسب اتخاذ کرد و از آنجا که فرصت حل مسائل داخلی به دلایل عنوان شده وجود ندارد سیاستگذاران توان و پتانسیل خود را برای حل مسائلی که تحریم ایجاد کرده است، گذاشته اند. اگر فرض را بر این بگذاریم که مسأله هسته ای حل شود باز هم کشور همچنان مسائل پایه ای و مبنای دارد. همانگونه که عنوان شد در مباحث اقتصادیاتی، سیستم های حمایتی از اقشار آسیب پذیر جامعه و نظام بانکی با مسائل جدی روبه رو هستیم و از همه مهم تر نظام اقتصادی کشور توسعه نیافته است و به همین جهت فرایند تخصیص منابع به فعالیت های اقتصادی با چالش روبرو است.

در چند دهه گذشته برای حل مواردی که به آن پرداخته شد هیچ سرمایه گذاری ریشه ای صورت نگرفت و همچنان نهادهای اثرگذار در اقتصاد، توسعه پیدا نکردند. البته باید تأکید کنم که چالش های که نظام اقتصادیاتی، بانکی و اقتصادی دارد بسادگی اصلاح پذیر نیست و هرگونه تغییر قطعاً نیازمند تغییر نگرش است.

از سویی اگر تحریم ها برداشته شود اتفاق دیگری در حوزه اقتصاد رخ می دهد و آن رونق نسبی فعالیت های اقتصادی است. در این شرایط درآمدهای نفتی کشور افزایش پیدا می کند و اقتصاد کشور تا حدودی پویا می شود اما باید بدانیم که چنین رونق موقتی خواهد بود چرا که کشور از نظر زیرساخت ها با چالش روبرو است و نمی تواند فعالیت های توسعه ای را بخوبی انجام دهد. بخش دیگری که اصلاح ساختار آن می تواند به فعالیت های اقتصادی کمک کند، تحول در دستگاه قضا است. به نظر می رسد با توجه به شرایط کشور و فرایند اقتصادی بایستی سیاست های دستگاه قضا تغییر کند. اگر از هم اکنون به فکر اصلاح ساختارها و نظام های اقتصادی باشیم، می توان امیدوار بود که اقتصاد ایران پویا و حرکت رو به جلویی داشته باشد. اما نکته آخر، برای آنکه رشد اقتصادی با سرعت اتفاق بیفتد باید نظام های اقتصادی به خصوص نظام اقتصادی تغییر پیدا کند. نظام اقتصادی از توسعه نیافتگی خارج شود تا در پی آن بتوان پروژه های اقتصادی را به شیوه های جدید تأمین اقتصادی به پایان رساند.