گواهی سپرده و کارایی آن چیست؟ - وبلاگ من

به گزارش وبلاگ من، گواهی سپرده نوعی اوراق بهادار است که به صاحب آن این حق را می دهد تا سود سپرده را دریافت کند.

به گزارش وبلاگ من به نقل از وبلاگ من ، سهامداران بازار سرمایه همچون سایر سرمایه گذاران پیش از سرمایه گذاری باید مجموعه ای از آموزش ها را فرا بگیرند. این روزها فعالیت در بورس بیش از هر زمان دیگری به دغدغه گروهی از افراد تبدیل شده است، به همین دلیل قصد داریم شما را با یکی از مفاهیم بازار سرمایه آشنا کنیم.

گواهی سپرده نوعی اوراق بهادار است که به صاحب آن این حق را می دهد تا سود سپرده را دریافت کند. یک گواهی سپـرده دارای تاریخ سررسید و یک نرخ سود ثابت است که می تواند با هر عنوانی توزیع شود.

گواهی های سپرده به طور عمومی توسط بانک منتشر و توزیع شده و اصل سپرده و سود های پرداختی نیز توسط بانک تضمین می شوند. مدت زمان گواهی سپـرده به طور معمول از یک سال تا پنج سال به طول می انجامد و سود پرداختی به دارندگان سپرده به صورت دوره ای (ماهانه یا هر سه ماه یک بار) به وسیله کوپن های گواهی های سپرده در دسترس افراد قرار می گیرد.

گواهی سپرده جوان ترین و در عین حال از مهمترین ابزار های بازار پول به شمار می رود. این گواهی از اوایل دهه 1960 میلادی مطرح شد و به دلیل انعطاف پذیری، تنوع و بازار دست دوم سازمان یافته، به سرعت گسترش یافت، به گونه ای که هم اکنون از مهمترین منابع تأمین اقتصادی بانک های تجاری و همچنین از اجزا مهم پرتفوی سرمایه گذاران به شمار می رود همچنین این اوراق در یک دسته بندی کلی به دو بخش قابل انتقال و غیرقابل انتقال تقسیم می شود.

دارنده گواهی سپرده قابل معامله یا قابل انتقال می تواند آن را قبل از تاریخ سررسید در بازار دست دوم به فروش برساند. به همین دلیل این گواهی ها از نقد شوندگی بالایی برخوردار هستند، زیرا دارنده آن در صورت نیاز به پول نقد می تواند آن را در بازار دست دوم به فروشد.

اما گواهی های غیرقابل مبادله یا غیر قابل انتقال، قابل فروش مجدد نیستند و دارندگان آن در صورت نیاز به وجه نقد تنها می توانند به مؤسسه سپرده پذیر مراجعه و با تحمل جریمه در نظر گرفته شده، سپرده خود را از مؤسسه خارج کنند. حداقل دوره سررسید گواهی های سپرده هفت روز و حداکثر آن نامحدود است. اما در عمل بیشتر گواهی های سپرده با سررسید کمتر از یک سال منتشر می شوند و در بین آن ها، گواهی های سه ماهه و شش ماهه از عمومیت بیشتری برخوردارند.

انواع گواهی سپرده

گواهی های سپرده قابل معامله براساس ارزش اسمی به دو دسته گواهی های بزرگ و گواهی های کوچک تقسیم می شوند. برای نمونه در آمریکا ارزش اسمی گواهی سپرده­ی بزرگ بیشتر از یک میلیون دلار و ارزش اسمی گواهی سپرده کوچک کمتر از یک میلیون دلار است. گواهی های سپرده بزرگ اغلب به وسیله بانک ها، صندوق های سرمایه گذاری، سرمایه گذاران نهادی (مؤسسات سرمایه گذاری) و صندوق های بازار پول خریداری می شوند، در حالی که اغلب مشتریان گواهی های سپرده کوچک، اشخاص هستند. همچنین نرخ بهره گواهی سپرده کوچک، کمتر از گواهی سپرده بزرگ است.

به طور معمول گواهی سپرده قابل معامله، براساس بازار در نظر گرفته شده برای فروش، به دو دسته داخلی و خارجی تقسیم می شود، نوع داخلی این گواهی ها برای فروش در داخل کشور و نوع خارجی آن برای فروش در کشور های دیگر به صورت ارزی در دسترس قرار می گیرد.

گواهی های سپرده ارزی خود به دو دسته بانکی و یورو تقسیم می شوند که این امر به دلیل اهمیت و جایگاه بازار ایالات متحده آمریکا و اروپا در بازار پول جهان است همچنین گواهی های سپرده ارزی که به قصد فروش در آمریکا منتشر می شوند به نام گواهی های سپرده بانکی و گواهی های سپرده ای که برای فروش به گواهی های سپرده یورو معروفند. بدیهی است که این گواهی ها برای فروش در مناطق دیگر جهان نیز منتشر می شوند که به دلیل اهمیت کمتر، نام استانداردی برای آن ها وجود ندارد. همچنین نوع دیگری از گواهی های سپرده وجود دارند که توسط مؤسسات اعتباری غیربانکی منتشر می شوند و به نام گواهی های سپرده اعتباری معروف هستند.

چه کسانی می توانند اوراق گواهی سپرده بخرند؟

خرید اوراق گواهی سپرده برای همه مشتریان حقیقی و حقوقی میسر و فرآیند انجام آن مشابه است.

اگر قصد فروش اوراق را داشتیم چه کنیم؟

این اوراق قابل بازخرید قبل از سررسید با نرخ سود 14 درصد است که مشتری در صورت تمایل، با مراجعه به شعبه بانک و تکمیل فرم بازخرید می تواند آن را به بانک واگذار کند. در این صورت فقط صاحب اوراق با ارائه مدرک شناسایی معتبر و اصل رسید اوراق، حق بازخرید اوراق مربوطه در شعبه عامل را دارد. خوب است بدانید در صورت تمایل به فروش همه یا بخشی از اوراق قبل از 30 روز از زمان خرید، هیچ سودی به شما تعلق نمی گیرد.

تفاوت فروش اوراق مشارکت و گواهی عام و خاص توسط دولت و بانک مرکزی و بانک ها و موسسات اقتصادی:

در هر جامعه برای گسترش بازار های اقتصادی و رشد تولید و بالا بردن سطح رفاه عمومی، استفاده از اوراق یکی از ابزار های مناسب برای اجرای سیاست های اقتصادی و پولی است به علت آنکه فروش اوراق مشارکت دولت و فروش گواهی های عام و خاص توسط بانک ها به منظور جمع آوری وجوه سرگردان و آزاد نزد مردم و شرکت ها و حتی موسسات اقتصادی صورت می پذیرد. دولت و بانک ها با جمع آوری وجوه اقدام به تجهیز منابع برای تامین اقتصادی طرح های زیر بنایی و پروژه ها و طرح های اقتصادی می کنند و همین امر موجب بازگشت و تزریق مجدد پول به جامعه در قالب تسهیلات و اعتبارات می شود.

فروش اوراق مشارکت متعلق به بانک مرکزی توسط بانک ها به مردم و شرکت ها و حتی بانک ها باعث انتقال منابع به بانک مرکزی شده و باعث کاهش قدرت خرید در مردم می شود. با توجه به این امر، بانک مرکزی اقدام به اعمال سیاست های پولی و اقتصادی و انقباضی و انبساطی و هدایت و کنترل نقدینگی در سطح جامعه کرده و می تواند به سهولت جریان های پولی جامعه را به نحو احسن هدایت و موج های حاصله را مهار کند.

اگر دولت اوراقی صادر و به وسیله بانک ها به مردم بفروشد تاثیری در دارایی های بانک مرکزی و پایه پولی و در نتیجه عرضه پول نخواهد داشت، ولی درصورت خرید اوراق مشارکت از مردم و بانک ها توسط بانک مرکزی (جمع آوری اوراق صادره)، بانک مرکزی با خرید اوراق از یک طرف به دارایی های خود و منابع پایه پولی و از طرف دیگر به مصارف پایه پولی می افزاید و با تحویل پول در مقابل اوراق هم پایه پولی وهم عرضه پول را افزایش می دهد یا بالعکس هنگامی که بانک مرکزی در بازار اوراق مشارکت می فروشد مقدار پایه پولی کاهش یافته و حجم نقدینگی به میزان بیشتری کاهش می یابد.

با فروش اوراق توسط بانک مرکزی از دارایی های بانک مرکزی کاسته می شود که به معنی کاهش پایه پولی بوده و در واقع، چون پول توسط بانک مرکزی جمع آوری یا از جریان خارج می شود پس حجم پول در جامعه هم کاسته شده و به همین ترتیب حجم نقدینگی کاهش می یابد.