دایناسورها چگونه جفت گیری می کردند؟ زندگی عاشقانه منقرض شده ها ! - وبلاگ من

به گزارش وبلاگ من، تحقیقات دیرینه شناسان همیشه بر کشف گونه های تازه دایناسورها متمرکز بوده، اما کمتر درباره نحوه تولیدمثل این موجودات شگفت انگیز صحبت شده است. دایناسورها چگونه نسل خود را ادامه می دادند؟ فرآیند جفت گیری این موجودات بزرگ الجثه که میلیون ها سال بر زمین حکمرانی می کردند، چه شکلی بوده است؟ برای پاسخ به این پرسش ها، دانشمندان سراغ شواهد فسیلی و رفتارهای جانورانی مانند پرندگان و کروکودیل ها، که نزدیک ترین خویشاوندان دایناسورها محسوب می شوند، رفته اند.

رایلِی بلَک، دیرینه شناس و نویسنده علمی، با مطالعه آناتومی دایناسورها و آنالیز شواهدی که از دوران ماقبل تاریخ به جای مانده، کوشش نموده است تا پرده از این راز بزرگ بردارد.

چگونه می توان جفت گیری دایناسورها را مطالعه کرد؟

از آنجا که تا کنون هیچ فسیل دایناسورهایی که در حال جفت گیری بوده اند کشف نشده است، پژوهشگران مجبورند خلاقانه از شواهد غیرمستقیم سرنخ هایی پیدا نمایند. شواهدی مانند آثار ردپاهای فسیل شده یا دیگر نشانه های غیرمستقیم می توانند اطلاعاتی درباره رفتارهای تولیدمثلی این موجودات ارائه دهند. بلَک شرح می دهد که رفتارهای مربوط به جفت یابی ممکن است به طور غیرمستقیم در محیط حک شده و در فسیل ها حفظ شده باشند.

یکی از سرنخ های جالب توجه، خراش هایی است که دایناسورهای گوشت خوار (Theropods) بر زمین ایجاد نموده اند. این خراش ها که به وسیله پاهای سه انگشتی این جانوران ایجاد شده، احتمالاً بخشی از رفتارهای جفت یابی بوده است. این رفتارها مشابه پرندگان امروزی است که برای جلب توجه جفت، زمین را خراش می دهند یا پایکوبی هایی خاص انجام می دهند.

آناتومی تولیدمثلی دایناسورها

یکی از معدود شواهد مستقیم درباره تولیدمثل دایناسورها، فسیل استثنایی یک دایناسور از گونه پسی تاکوسوروس (Psittacosaurus) است. این فسیل بافت های نرم به خوبی حفظ شده ای دارد که وجود کلواک (Cloaca) را نشان می دهد. کلواک یک ساختار چندمنظوره است که در جانورانی مانند پرندگان، خزندگان، دوزیستان و بعضی ماهی ها دیده می گردد و برای دفع، تولیدمثل و ادرار استفاده می گردد.

وجود کلواک در این دایناسور فرضیه ای که مدت ها به وسیله دانشمندان مطرح شده بود را تأیید می نماید؛ اینکه دایناسورها نیز مانند کروکودیل ها و پرندگان از کلواک برای جفت گیری استفاده می کردند. این کشف گامی مهم در درک آناتومی تولیدمثلی دایناسورهاست.

بلَک اشاره می نماید که برای درک بهتر رفتارهای تولیدمثلی دایناسورها، باید به نزدیک ترین خویشاوندان زنده آنها، یعنی پرندگان و کروکودیل ها، نگاه کنیم. هرچند هیچ جانور مدرنی نمی تواند به طور کامل نماینده تمام دایناسورها باشد، اما شباهت های آناتومیکی و رفتاری میان آنها می تواند سرنخ های ارزشمندی ارائه دهد.

دایناسورها چگونه جفت گیری می کردند؟

شواهد نشان می دهد که دایناسورها احتمالاً از فرآیند نفوذی برای جفت گیری استفاده می کردند و ساختارهای تولیدمثلی آنها در داخل کلواک پنهان می شده است تا زمان جفت گیری فرا برسد. با این حال، دایناسورهای زمینی با چالش های خاصی روبه رو بودند؛ از جمله وزن زیاد، دم های بزرگ و گاهی زره های پشتی که مانع از جفت گیری آسان می شدند.

برخلاف کروکودیل ها که از محیط آب برای تسهیل جفت گیری استفاده می نمایند، دایناسورهای خشکی زی باید روش های خلاقانه ای برای این کار پیدا می کردند. به گفته بلَک، رفتارهای تولیدمثلی دایناسورهایی مانند استگوسور (Stegosaurus) احتمالاً بسیار پیچیده بوده است. این دایناسورها به علت صفحات پشتی و خارهای دم خود، باید موقعیت هایی غیرمعمول را برای جفت گیری انتخاب می کردند.

چالش های تولیدمثل در گونه های خاص

یکی از گونه های جالب توجه در این زمینه، کنتروسوروس (Kentrosaurus) است که به علت خارهای تیز و زره مانند خود، با دشواری های زیادی در جفت گیری روبرو بوده است. این دایناسور که در تانزانیا زندگی می نموده، خارهایی از گردن تا انتهای دم خود داشته که جفت گیری را پیچیده می نموده است.

بلَک می گوید که دایناسورهای دارای زره یا خار احتمالاً برای جفت گیری باید خلاقانه ترین موقعیت ها را انتخاب می کردند؛ مانند دراز کشیدن روی زمین یا قرارگیری به پهلو. با این حال، باز هم تعیین نیست که این فرایند دقیقاً چگونه انجام می شده است.

مطالعه جفت گیری دایناسورها یکی از چالش برانگیزترین موضوعات دیرینه شناسی است. با وجود محدودیت های شواهد فسیلی، آنالیز رفتارهای خویشاوندان زنده دایناسورها و تحلیل شواهد غیرمستقیم، تصویری کلی از این فرآیند ارائه می دهد. این تحقیقات نشان می دهد که حتی بزرگ ترین موجودات تاریخ زمین نیز با چالش های فیزیکی و رفتاری برای تولیدمثل روبرو بوده اند.