داده های تاریخی اسپهبد خورشید مبهم است
به گزارش وبلاگ من، بیش از سه سال قبل، نام اسپهبد خورشید برای غاری در منطقه سوادکوه مازندران دهان به دهان شد که فعالیت شرکت های معدنی فعال در سواد کوه مازندران آن را در معرض تهدید قرار داده بود. محوطه ای تاریخی که در همان زمان خبرنگاران کشوری را به پای کوه کشاند تا شرایط این محوطه را از نزدیک ببینند و اثراتی که انفجار معادنِ سنگ بر پیکر این محوطه وارد کرده بودند را گزارش کنند.
هر چند گاهی خبرهای مختلفی از آخرین شرایط این محوطه تاریخی منتشر می شود، اما برای نخستین بار است که یک پژوهشگر درباره تاریخچه محوطه منسوب به مجموعه اسپهبد خورشید نظری متفاوت مطرح می کند.
احمد باوندسوادکوهی، مدیر بنیاد پژوهش های فرهنگ و تاریخ سوادکوه نخست به نام اسپهبد خورشید برای این محوطه تاریخی اشاره می کند.
او می گوید: علاقه مندان به تاریخ و طبیعت سوادکوه معتقدند که در سوادکوه غار یا مجموعه غاری به نام اسپهبدان وجود ندارد و این نام صرفا برای دهن پُر کردن است. غارنوردان و اهل تاریخ به درستی می دانند که غار اسپهبدان در شهرستان رودبار گیلان، بخش خرمگاه روستا شاه شهیدان واقع شده است.
وی با تاکید بر این که غار طاق فرامرز در سال 1342 و توسط چنگیز شیخلی، پیشکسوت و پدر غارشناسی ایران کشف شد، ادامه می دهد: وی همیشه در آرزوی صعود به این غار بود تا خاتمه در سال 1386 با چند تن از غارنوردان مانند هیربد جاوید آشنا شد و این غار را به وی معرفی کرد، این اعضا قول دادند که آقای شیخلی را در زمان حضور در منطقه و صعود همراهی کنند، ولی آن ها بدون حضور وی به غار صعود کردند و گزارش صعود را هیربد جاوید در فصلنامه کوه شماره 62 فروردین سال 1390 در صفحه 38 چاپ کرد و حتی بومیان سال های زیادی با این غار خاطره دارند.
او تاکید می کند: نه تنها غارهای ایران به ویژه سوادکوه، وامدار چنگیز شیخلی پدر و پیشکسوت غارنوردی ایران است، حتی تصویری از سال 1342 متعلق به شیخلی از غار طاق خانه و طاق فرامرز وجود دارد.
باوند همچنین از کشفِ غار کیجاکرچال در سال 1339 توسط گروه زنده یاد عظیمی خبر می دهد و می گوید: هر چند او در حین غارنوردی در این محوطه به دلیل حلق آویز شدن جان باخت، اما در سال 1340 استاد شیخلی این غار را کشف فنی کرد و بعدها گروه های زیادی به این غار صعود کردند. از سوی دیگر در سال 1386 محمد کشاورز دیوکلایی - دانش آموخته شیمی باستان شناسی - نخستین کسی بود که اعلام نمود بقایای سنگ در غار کیجاکرچال، سنگ پاشنه در است، نه سنگ آسیاب.
مدیر بنیاد پژوهش های فرهنگ و تاریخ سوادکوه با تاکید بر این که منطقه دواب سوادکوه بیش از ده غار تاریخی دارد، اظهار می کند: فقط در دل یک صخره چهار غار تاریخی وجود دارد. غار طاق، غار طاق خانه، غار توران، غار پرو، غار طاق طویله، غار طاق فرامرز، غار کیجاکرچال، غار توفان، غار پری و غار اسپهبد خورشید، همگی غارهای تاریخی و دارای معماری هستند.
ایسنا
منبع: گردشبان